Nationalisme en Het Vlaams Belang

Ik heb onlangs een artikel geschreven voor het februari-nummer van de KVS-express. Zij hadden mij gevraagd omdat ik een thesis geschreven heb over "de KVS tijdens de Tweede Wereldoorlog". Het artikel ging evenwel over de ganse geschiedenis van de schouwburg. In die tekst gaf ik als één van de voornaamste aanleidingen tot het schrijven van een overview van het bestaan van de KVS het feit dat het Vlaams Belang - dat de KVS frontaal had aangevallen omwille van een zogenaamd anti-Vlaamse attitude - haar opinie baseerde "op een romantische interpretatie van de geschiedenis van de KVS vanuit een heel eigen historisch perspectief." Net dat zinnetje wil ik even uitdiepen om aan te tonen dat ik niet PER SE mee wil doen met het politiek correct denken.

Superbowl 2006. In Detroit zingt een volgepakt stadion - samen met Aretha Franklin - met de rechterhand op het hart The Star Spangled banner. "Land of the free and the home of the brave." In Frankrijk ging het tijdens de Six Nations Cup - een jaarlijks rugbytoernooi, net zo met La Marseillaise.

"Sous nos drapeaux, que la victoire

Accoure à tes mâles accents

Que tes ennemis expirants

Voient ton triomphe et notre gloire!"

Als in België echter de Brabançonne gespeeld wordt, kijkt iedereen wat ongemakkelijk om zich heen. Je ziet iedereen zo denken; "What the f***?" Rechtstaan of niet? Petten af of niet? Meezingen of niet? In het Nederlands of niet? "Voor volk voor vrijheid of voor recht????"

Nog gevoeliger ligt De Vlaamse Leeuw. "Ze zullen hem niet temmen, de fiere Vlaamse Leeuw, al dreigen zij zijn vrijheid met kluisters en geschreeuw." Oei, mag dat wel? Is het politiek verantwoord? Ben ik nu geen racist? Mag ik wel trots zijn op het feit dat ik Vlaming ben? Wel ja, verdomme.

Eén enkele oorzaak aanduiden van de intuïtieve, terughoudende reflex als het op Vlaams nationalisme aankomt, zou de waarheid onrecht aandoen. Ongetwijfeld zit de bizarre federale constructie van België daar voor iets tussen. Niemand die weet of hij nu Belg of Vlaming is, en of er dan een hiërarchie bestaat in die dingen, en of het ene het andere uitsluit. Maar ook Vlamingen die trots zijn op hun roots hebben het moeilijk hieraan uiting te geven. Sinds '40-'45 is Europa wat voorzichtiger geworden wat nationalisme betreft (in Frankrijk noemt men het lekker ontwijkend chauvinisme). Rechtgeaarde Vlamingen die daar ook voor durven uitkomen, worden erg vaak bestempeld als racisten.

Wie daar voor een groot deel verantwoordelijk voor is, is het Vlaams Belang, het vroegere Blok. Dat het Blok een politiek voert die in se negatief is, is nu langzamerhand wel geweten. Extreem rechtse frontmannen als Filip De Winter en Gerolf Annemans zijn geboren redenaars, laat daar geen twijfel over bestaan, maar zij dragen fundamenteel weinig bij tot maatschappelijke debatten. Geen kat bij Het Belang die over hedendaagse issues een degelijk onderbouwde mening heeft. De vergrijzing? Daar valt niet mee te scoren. Ongeveer elk probleem is te herleiden tot één enkele oplossing: het splitsen van België. Nu, deze methodiek stoort me niet eens. Ieder zijn meug, zeg maar. Wat me wél stoort is dat het Blok ook een negatieve ideologie promoot. Het Blok, geboren uit de door de oorlog zwaar getraumatiseerde Vlaamse Beweging, predikt uitsluiting. Karel Dillen en zijn volgelingen hadden al snel ingezien dat met de termen "nationalisme" en "Vlaanderen" politiek garen te spinnen was. Zij hebben zich deze termen dan ook onrechtmatig toegeëigend. Zij hebben ervoor gekozen om, naar voorbeeld van gevallen oorlogshelden als August Borms, het predikaat "Vlaming" een mono-culturele invulling te geven; een definitie van het concept Vlaming op basis van ethnische, en niet van ideologische kenmerken. De posters van de jaren negentig, waarop een blank (liefst zelfs blond) Vlaams gezinnetje lijkt uit te schreeuwen "Eigen Volk eerst" spreken voor zich. Een Vlaming is hier geboren, leest elke avond een passage uit het werk van Conscience ("Gij Vlaming, die dit boek belezen hebt, overweeg, bij de roemrijke daden die het bevat, wat Vlaanderen eertijds was, wat het nu is en, nog meer, wat het worden zal, als gij de heilige voorbeelden van uw vaderen vergeet. Antwerpen, 18 december 1838"), is conservatief, en ... is blank. Recent heeft het Belang - ogenschijnlijk - zijn koers wat bijgesteld, maar in de buik is de partij niet van mening veranderd.

Dat een kleine schare mensen daarin schijnt te geloven, kan ik nog begrijpen. Elke generatie heeft zijn verloren gelopen schapen, maar dat zovele Vlamingen stemmen op het Belang wijst er volgens mij op dat niemand weet waar deze partij ECHT voor staat (en niet dat deze mensen mestkevers zijn, allerminst). Nu, uiteraard zal de man in de straat die zijn job is kwijtgespeeld stemmen op een partij die zegt: "Wij gooien ze buiten, de buitenlanders die uw job afpakken". Natuurlijk zal iemand die overvallen is door een Oost-europese bende redeneren dat "die maar snel naar hun eigen land moeten". Het Belang is dan ook een aquarium van misnoegden (een functie die het volgens mij - oh ironie! - trouwens deelt met de islam, die ik veel hoger inschat). Nu, het is de top van de partij er niet in te doen om de verzamelde vissen uit te zetten in een betere omgeving, in tegendeel. Het stempubliek is enkel goed om mee op te scheppen tegen de buur, en om op eender welk moment als argument aan te halen in debatten ("Ja, dat kan, maar ik vertegenwoordig wél zoveel Vlamingen"). Het Belang teert op maatschappelijke problemen.

Het is behoorlijk cynisch - maar het gebeurt ook bij andere partijen (laat ons niet naïef zijn)- daar als politieke partij op te teren, zonder een alternatief voor te stellen. Als de geschiedenis ons één ding geleerd heeft, dan wel dat nationalisme op basis van uitsluiting gewoonweg niet werkt en onrealistisch is. Zo ongeveer elke welgestelde westerse regio heeft al last gehad van arme inwijkelingen die in conflict treden met de plaatselijke bevolking. Ik pik er even het voorbeeld van Amerika uit, omdat ik dit het beste ken. Amerika, met zijn bijnaam the melting pot het voorbeeld van een multiculturele samenleving, is lange tijd gebukt gegaan onder haar ideologisch te strakke en bijgevolg verstikkende keurslijf. Denk in deze maar aan de raciale segregatiedebatten (wat vele Amerikanen nog steeds als een smet op hun vlag beschouwen). Dat het niet alleen met huidskleur te maken had, bewijst het feit dat Amerika ook in de achttiende en negentiende eeuw last had met conflicten tussen inwijkelingen en autochtonen. De allochtonen (voornamelijk Ieren) waren bereid voor hongerlonen te werken, en vormden een bedreiging voor de Amerikanen. Sounds familiar? Weet dan dat afstammelingen van deze allochtonen de voorbije Superbowl ook hun rechterhand op hun hart hadden, en ook de Star Spangled banner zongen. Dat heet integratie. Een woord waar Het Belang mee dweept. Ironisch genoeg staat het Belang zélf deze integratie in de weg. Welke Marokkaan, Mongool, Turk, Let of - voor mijn part - hottentot, wil zich "Vlaming" noemen als hij van overal het signaal krijgt dat hij niet gewenst is, en dat Vlamingen racisten zijn. Die kan u tellen op de vingers van een klein aantal handen.

Het Blok heeft ervoor gezorgd dat de Vlaamse Leeuw meer bruin-geel, dan zwart-geel geworden is. Bruin is echter een kleur waar Vlaanderen allerminst mee geassocieerd mag worden. Dit houdt gevaren in, zowel sociaal, economisch en politiek. Ik kan me voorstellen dat vele bedrijven niet scheutig zijn op investeringen in een land dat geregeerd wordt door een extreem rechtse partij.

Door het Blok is de flamingant a priori naar de ultra-rechterzijde van het politieke veld verbannen, waar hij an sich helemaal niet thuishoort. In de Vlaamse Beweging zaten bijvoorbeeld heel wat socialisten (mijn part was de "oprichter" van de Vlaamse Beweging - Jan Frans Willems - zelfs een OERsocialist), maar ook liberalen. "Vlaming" is helemaal geen predikaat dat zich eng laat definiëren. Vlaanderen bestaat uit een bont allegaartje, dat enkel een voorliefde voor een regio, een identiteit voelt. Lange tijd hebben Vlaams Nationalisten in partijen als SP.a, VLD, CD&V,... hun Vlaamse voeling laten varen, uit angst politieke zelfmoord te plegen. Ik ben blij met het feit dat meer en meer politici rechtstaan en hun flamingantisme (zij het dan in verdoken (Le)termen) durven te tonen, getuige hiervan de durf tot schrijven van een Vlaamse grondwet. Alleen zo kan men het Belang van antwoord dienen. De nieuwe Vlaamse generatie politici hebben hopelijk gestolen met de ogen, geleerd uit de fouten van hun voorgangers, en zullen lef tonen. Hopelijk breken we dan eindelijk weg van een ethnisch nationalisme, en wie weet zingen we over twintig jaar allemaal met de pet in de hand, de hand op het hart, rechtstaand in een vol stadion, de Vlaamse Leeuw.